Substantiv på nynorsk

Nokre hokjønnsord som tradisjonelt hadde -ar og -ane i fleirtal, har i dag valfri bøying. Det gjeld til dømes orda øy, helg, myr og elv. 

• ei øy – øya – øyar – øyane eller  
  ei øy – øya – øyer – øyene 

Nokre hokjønnsord, til dømes bok, mor, rot, hand og ku, har uregelrett bøying og får endra vokal i fleirtal: 

• ei bok – boka – bøker – bøkene 
• ei mor – mora – mødrer – mødrene 
• ei rot – rota – røter – røtene 
• ei hand – handa – hender – hendene 
• ei ku – kua – kyr – kyrne 

Mange hokjønnsord som endar på -en (som frøken), -el (som søppel) og -er (som syster), får samandraging. Det heiter difor systrer, ikkje systerer.  

• ei frøken – frøkna – frøkner – frøknene 
• ei søppel – søpla (dette ordet vert berre nytta i eintal) 
• ei hulder – huldra – huldrer – huldrene 
• ei syster/søster – søstera/systera – søstrer/systrer – søstrene/systrene  

Merk at syster/søster berre får samandraging i fleirtal. 

Nokre grupper av hankjønnsord som tradisjonelt hadde -er og -ene i fleirtal, har i dag valfri bøying. Det gjeld til dømes ord som sluttar på -nad (som søknad og månad) og -a (som ninja, pizza, kollega), og nokre andre ord (til dømes gong, vegg og sau): 

• ein søknad – søknaden – søknader – søknadene eller 
  ein søknad – søknaden – søknadar – søknadane   
• ein ninja – ninjaen – ninjaer – ninjaene eller 
  ein ninja – ninjaen – ninjaar – ninjaane  
• ein vegg – veggen – vegger – veggene eller 
  ein vegg – veggen – veggar – veggane 

Nokre hankjønnsord, til dømes fot, son, bror og bonde, får endra vokal (fot – føter) og skal i tillegg ha endingane -er og -ene i fleirtal: 

• ein fot – foten – føter – føtene  
• ein son – sonen – søner – sønene 
• ein bror – broren – brør – brørne (pass på fleirtalsbøyinga her) 
• ein bonde – bonden – bønder – bøndene  

Nokre hankjønnsord som endar på -ar (som sommar/sumar), -er (som blomster), -el (som terskel), -al (som apal) og -ul (som jutul), får samandraging i fleirtal. Det heiter difor sumrar/somrar (ikkje sumarar/sommarar). 

• ein blomster – blomsteren – blomstrar – blomstrane 
• ein terskel – terskelen – tersklar – tersklane 
• ein sumar/sommar – sumaren/sommaren – sumrar/somrar – sumrane/somrane 

Orda feil, kjeks, far, mann, sko og ting har uregelrett fleirtalsbøying. 

• ein feil – feilen – feil – feila 
• ein kjeks – kjeksen – kjeks – kjeksa 
• ein far – faren – fedrar – fedrane 
• ein mann – mannen – menn – mennene 
• ein sko – skoen – sko/skor – skoa/skorne 
• ein ting – tingen – ting – tinga 

Ordet barn har valfri omlyd i fleirtal: 

• eit barn – barnet – born – borna eller 
  eit barn – barnet – barn – barna 

Orda auge/auga, hjarte/hjarta og øyre/øyra har valfri bøying: 

• eit auga – auga – augo – augo eller 
  eit auge – auget – auge – auga 
• eit hjarta – hjarta – hjarto – hjarto eller 
  eit hjarte – hjartet – hjarte – hjarta 
• eit øyra – øyra – øyro – øyro eller 
  eit øyre – øyret – øyre – øyra 

Inkjekjønnsord som endar på -eum og -ium, får uregelrett bøying ved at -um- fell bort i bunden form eintal og fleirtal: 

• eit akvarium – akvariet – akvarium – akvaria 
• eit museum – museet – museum – musea  
• eit medium – mediet – medium – media 

Denne unntaksregelen gjeld ikkje for stoffnamn på -ium (som aluminium, helium og kadmium). Desse orda har heilt regelrett inkjekjønnsbøying: 

• eit aluminium – aluminiet – aluminium – aluminiuma  

Orda faktum og antibiotikum har valfri bøying: 

• eit faktum – faktumet – faktum – faktuma eller 
  eit faktum – faktumet – fakta – faktaa 
• eit antibiuotikum – antibiotikumet – antibiotikum – antibiotikuma eller  
  eit antibiotikum – antibiotikumet – antibiotika – antibiotikaa  

Inkjekjønnsord som sluttar på -el, har samandraging i bunden form fleirtal: 

• eit kapittel – kapittelet – kapittel – kapitla